जहांगीर आर्ट गॅलरीत कॉन्टुर्स ऑफ इन्फिनिटी I ज्येष्ठ चित्रकर्ती विप्ता कापडिया यांचे रिट्रोस्पेक्टिव्ह प्रदर्शन

 


चित्रकर्ती : विप्ता कापडिया 

विद्यमान कलाक्षेत्रातील एक प्रथितयश ज्येष्ठ  चित्रकर्ती विप्ता कापडिया यांच्या चित्रांचे एकल प्रदर्शन जहांगीर कलादालन, मुंबई ४००००१ येथे २१ ते २७ जानेवारी २०२५ या कालावधीत भरणार असून ते तेथे सर्वांना रोज सकाळी ११ ते संध्याकाळी ७ वाजेपर्यंत विनामूल्य बघता येईल. ह्या प्रदर्शनात ठेवण्यात येणारी त्यांची विविधलक्षी चित्रे तैलरंग व ॲक्रिलिक रंग वापरून कॅनवासवर काढलेली आहेत. तसेच एनॅमल वापरून लोह व ताम्र अशा प्लेटवर त्यांनी साकारलेल्या कलात्मक कलाकृती यांचाही त्यात समावेश आहे. 

ह्या अनोख्या प्रदर्शनाचे आयोजन प्रसिद्ध लेखिका व आर्ट क्युरेटर सुषमा सबनीस यांनी केले आहे व त्यात गेल्या सुमारे अर्धशतकाहून जास्त कालखंडात विप्ता कापडिया यांनी चित्रबद्ध केलेल्या व अनोख्या तसेच आगळ्यावेगळ्या भावपूर्ण शैलीत उत्कटपणे साकारलेल्या चित्राकृती सर्वांना बघता येतील. 


विप्ता कापडिया यांचे कलाशिक्षण सर जे.जे. स्कूल ऑफ आर्ट, मुंबई येथे झाले. त्या काळात त्यांना वासुदेव गायतोंडे, प्रफुल्ला डहाणूकर, एस. एच. रझा वगैरे सारख्या प्रतिथयश आधुनिकतेचा साज धारण करून वैशिष्ट्यपूर्ण चित्रनिर्मिती करणाऱ्या सुविख्यात चित्रकारांची शैली अगदी जवळून अवलोकन करण्याची व त्यापासून स्फूर्ती आणि प्रेरणा घेऊन स्वतःची चित्रशैली निर्माण करण्याची संधी लाभली. त्या सुवर्णसंधीचा लाभ घेऊन लवकरच त्यांनी चित्रनिर्मिती करून त्या कलाकृती मुंबईसह, पुणे, भोपाळ वगैरे ठिकाणी नामवंत कला दालानातून  रसिकांपुढे एकल व सामूहिक प्रदर्शनाच्या द्वारे ठेवल्यात. तसेच नामवंत चित्रप्रवर्तक संस्था व कलादालनांचे संचालक यांनी आयोजित केलेल्या अनेक कलाविषयक कार्यशाळा व आर्ट कॅम्प मध्ये त्यांनी सक्रिय भाग घेऊन आपली चित्रे सादर केलीत. त्यांना अनेक पुरस्कार व सन्मान लाभलेत. त्यांच्या चित्रप्रदर्शनांना रसिक व कलाप्रेमी यांचा नेहमी उदंड व सकारात्मक प्रतिसाद लाभला आहे. त्यांची चित्रे भारताव्यतिरिक्त ऑस्ट्रेलिया, कॅनडा, बेल्जियम, डेन्मार्क, इंडोनेशिया, जपान, सिंगापूर, इंग्लंड, अमेरिका वगैरे ठिकाणी संग्राहकांजवळ संग्रही आहेत.


त्यांच्या चित्रांमध्ये आधुनिकता व पारंपारिक कलात्मकता यांचा एक समन्वय आढळतो. भारतीय चित्रशैली, त्यातील परंपरा आणि शैली त्याबरोबरच त्यातील आधुनिकतेची सुसंगत वैशिष्ट्यपूर्ण संकल्पना यांचा एक आगळावेगळा समन्वय सर्वांना आढळतो. सूक्ष्म निरीक्षणशक्ती व आकलनक्षमता समज, वैचारिक प्रगल्भता आणि सर्व सौंदर्यपूर्ण संकल्पनांचा चित्रात कलात्मकरीतीने समावेश करून त्यांनी त्या अनोख्या अमूर्त आणि भावपूर्ण अविष्कारातून साकारली भावपूर्णता, नादमयता व नेटकेपणासह त्यातून प्रकट केलेली छाया, प्रकाश, सावल्या, विविध ऋतूतील वातावरणातील बदल व त्याद्वारे सादर केलेली कलात्मक परिवर्तनशीलता सर्वांना एक सुखद आनंद व मनशांती देते. तसेच त्यातील दैवी संकल्पनातून लाभणारी निरामय उत्कटता आणि भावपूर्ण संवेदना ही केवळ-अवर्णनीय आहे. त्यांनी आपल्या कलाप्रवासातील काही कालखंड चित्रकलेच्या अध्यापनासाठी व त्याद्वारे आपली कलात्मक वैचारिक धनसंपदा लोकोत्तर पोचवण्याचे एक महान कार्य केले आहे. त्यामुळे त्यांच्या चित्रसादरीकरणातील नेमकी वैशिष्ट्ये अनुभवण्यासाठी व त्या आत्मानंदात लीन होण्यासाठी नेहमी सर्व रसिक व कलाप्रेमी उत्सुक असतात. त्यांच्या साध्या व निगर्वी व्यक्तिमत्त्वामुळे त्यांच्या चित्रप्रदर्शनांना नेहमी सर्वांचा उदंड प्रतिसाद लाभतो.


विविध रंगलेपनातील वैशिष्ट्ये, त्यांच्या पोतातून साकारणारे अपेक्षित दृश्य परिणाम आणि त्या बोलक्या चित्रकृतीच्या अवलोकनातून सर्वांना मिळणारी आनंदमय व सुखद अनुभूती आणि मानसिक स्वास्थ्य तसेच निरामय शांतता केवळ-अवर्णनीयच. त्या चित्रसंपदेतून त्यांची साधी राहणी व वैचारिक प्रगल्भता यांचे सर्वांना दर्शन होते.




जहांगीर आर्ट गॅलरीत चित्रकार निलेश दादा निकम यांचे इनर ट्रँकीलिटी (Inner Tranquility) हे चित्र प्रदर्शन

 

चित्रकार : निलेश दादा निकम 

 सुप्रसिद्ध चित्रकार निलेश दादा निकम ह्यांच्या नवनिर्मित चित्रांचे इनर ट्रँकीलिटी’ हे एकल प्रदर्शन जहांगीर आर्ट गॅलरीकाळा घोडामुंबई येथे २० ते २६ जानेवारी २०२५ ह्या दरम्यान भरणार आहेतें तेथे सर्वांना रोज सकाळी ११ तें संध्याकाळी  ह्या कालावधीत विनामूल्य बघता येईल.


निलेश निकम यांचे कलाशिक्षण रहेजा स्कूल ऑफ आर्टमध्ये झाले असून, जेजेस्कूल आर्टस मधून त्यांनी टीडीही पदवीका मिळवली आहे आजवर त्यांच्या चित्रांची १० एकल प्रदर्शने भरली आहेतमुंबईठाणेपुणेवसईगोवाचंदिगढनवी दिल्ली आणि दुबई अशा अनेक ठिकाणी भरलेल्या ४५ समूहचित्रप्रदर्शनांत त्यांनी सहभाग घेतला आहेयाआधीच्या कलाकृतीही 'ध्यानधारणे'वरच आधारित असून मानवी जीवन सुंदर व्हावेहा त्यांच्या चित्रनिर्मितीचा ध्यास आहे. 

 

विरार येथील प्रसिद्ध चित्रकार निलेश निकम यांची चित्रे अशाच एकाग्रचित्तावर भाष्य करणारी आहेतध्यानधारणेचं महत्त्व सांगणारी आहेत.

 

आपल्या आयुष्यातील एक दिवस वाईट जातोखरंतरतो एक अपघात असतोपण सकारात्मक एनर्जी मिळवण्यासाठी एकाग्र झाल्यास ती साधना आपल्याला मनःशांती देणारी ठरू शकतेत्यासाठी कुठेतरी एकाग्रचित्ताने पाहण्याची गरज असतेत्या एकाग्रतेचे महत्त्व सांगणाऱ्याध्यानसाधनेतून मनःशांती मिळवण्याचा विश्वास जागवणाऱ्या निलेश निकम यांच्या कलाकृती आहेतहा चित्राविष्कार योगसाधनेतील त्राटकावर आधारलेला आहेतया योगसाधनेत चिन्हचित्रमूर्तीवर्तुळबिंदूज्योतसूर्य किंवा चंद्र याकडे एकटक पाहत राहायचेएकाग्र व्हायचेआपल्या भरकटलेल्या मनाला स्थिर करायचेत्यातून आपल्याला मनःशांतीचा अनुभव येत असतोया त्राटक योगसाधनेनुसार निलेश निकम यांनी वेगवेगळ्या प्रतिमांचे कोंदण करूनत्यात चित्ररसिकांना गुंतवूनध्यानधारणेकडे आकृष्ट करण्याचा प्रयत्न केला आहे.


 

निलेश यांनी चित्रात मोठ्या वर्तुळातून छोट्याछोट्या वर्तुळांची निर्मिती केलीया वर्तुळांत आपली नजर त्या छोट्याछोट्या वर्तुळात गुंतत जाते आणि शेवटी त्याच वर्तुळातील एका छोट्या बिंदूवर स्थिरावतेकेंद्रित होतेत्या बिंदूवर आपली नजर स्थिरावली कीआपल्या मनातील विचार वर्तुळाच्या परिघाबाहेर फेकले जातातमनातल्या विचारांची

 

गर्दी संपली कीआपोआपच एक स्वच्छ रितेपण आपले मन शांत करत असतेस्थिर करत असते.


निकम यांनी वर्तुळांसोबतच कासवकमळबेलपानशंखडमरुलक्ष्मीची पावलंपिंपळाचं पानसूर्यचंद्र अशा काही पॉझिटिव्ह एनर्जी देणाऱ्या प्रतिमांचाही वापर केला आहेप्रत्येक माणसाची श्रद्धास्थानेस्फूर्तिस्थळेस्मृतिचिन्हे आणि प्रेरणास्थळेही वेगवेगळी असतातत्यानुसारनिलेश यांनी या प्रतिमांचा वापर केला आहेप्रत्येकाने त्याच्या श्रद्धेनुसार प्रतिमा निवडल्यातरी कलाकाराचा उद्देश रसिकांनी एकाग्र व्हावेगुंतावे हाच आहे.

 

या ध्यानधारणेसाठी चित्रच असावीतअसा निकम यांचा आग्रह नाहीघरात असलेल्या कुठल्याही वस्तूकडेप्रतिमेकडेचित्राकडे पाहून ही साधना करता येतेहेही त्यांना सुचवावेसे वाटतेया साधनेचे महत्त्व सांगण्याचे काम त्यांच्या कलाकृतींनी केले आहेचित्र हे मानवी मनाला आनंद देतातविचार करायला लावतातज्ञान देणारी असतातनिकम यांची चित्रं ध्यानधारणेचं ज्ञान देणारी आहेतरसिकांना प्रेरणा देणारी आहेतमनःशांती मिळवण्यासाठी चालवलेली एक चळवळ आहेध्यानधारणेची संकल्पना रुजवण्यासाठी साकारलेली ही चित्रे आहेतत्यासाठी त्यांनी यशाचे प्रतीक असलेल्या गोल्डन,सिल्व्हर आणि ब्रॉण्झ या रंगांचा खुबीने वापर केला आहे.



आयुष्यातील प्रवासात वेगवेगळे अनुभव येत असतातकाही अपघात होत असतातकाही क्लेषकारक घटना घडत असतातत्यातूनबाहेर पडण्यासाठी आपले मन सैरभैर  होतात्यातून बाहेर पडण्याची ताकद मिळवणे महत्त्वाचे असतेत्यासाठी काही ध्यानधारणेचे प्रयोग आपल्याला मनःशांती मिळवण्याची ऊर्जा देत असतातही ऊर्जा मिळवण्यासाठी प्रेरणा देणाऱ्या निकम यांच्या या चित्रकलाकृती आहेत.


चित्रकारनिलेश दादा निकम 

जहांगीर आर्ट गॅलरीकाळा घोडामुंबई 

२० ते २६ जानेवारी २०२५

सकाळी ११ ते सायंकाळी  वाजेपर्यंत 


नेहरू सेंटर आर्ट गॅलरीत “लॅण्डस्केप्स ऑफ द सोल” जेसल दलाल आणि हेमाली शाह यांच्या चित्रमय आत्मशोधाचा प्रवास

२२   एप्रिल   ते   २८   एप्रिल दरम्यान   तुम्ही   मुंबईत   असाल ,  तर   आपला   वेळ   नक्की   राखून   ठेवा .  हि    वेळ    तुम्हाला   फक्त   ...