जहांगीर आर्ट गॅलरीत चित्रकार अमित गौतम यांचे 'how to disappear completely' हे चित्र प्रदर्शन

चित्रकार : अमित गौतम

सुप्रसिद्ध समकालीन चित्रकार अमित गौतम यांचे 'how to disappear completely' हे चित्र प्रदर्शन

जहांगीर आर्ट गॅलरी, काळा घोडा, मुंबई येथे दि १५ ते २१ एप्रिल २०२५ दरम्यान आयोजित करण्यात आले आहे.

 

अमित गौतम हे व्हिज्युअल आर्टिस्ट असून जलरंग माध्यमावर त्यांचे विशेष प्रभुत्व आहे. अमित गौतम यांनी प्रसिद्ध अशा नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ डिझाइन येथून डिझाइन या विषयाचे पदव्यूत्तर शिक्षण पूर्ण केले आहे. त्यांची आत्तापर्यंत अनेक चित्र प्रदर्शने देशविदेशात आयोजित झाली असून अमेरिकेतील फॉल ब्रुक आर्ट सेंटर, मिडल टाऊन आर्ट सेंटर, मोर्सेवे वीला आर्ट सेंटर, प्रयोर आर्ट गॅलरी, मिशेलसून म्युझिअम ऑफ आर्ट येथे त्यांची चित्र प्रदर्शने आयोजित करण्यात आली आहेत. 

जलरंग हे माध्यम हाताळण्यासाठी अतिशय कठीण असते. प्रवाही अशा जलरंगाना कागदावर हव्या त्या पद्धतीने वळवण्यासाठी प्रचंड साधना लागते. आणि गौतम यांची चित्रे पाहिल्यानंतर या माध्यमावरच त्याचं प्रभुत्व पाहून थक्क व्हायला होतं. प्रस्तुत प्रदर्शन हे गौतम यांनी काढलेल्या उत्तमोत्तम व्यक्तिचित्रांच दर्शन कला रसिकांना करून देते.गौतम यांना मानवी आयुष्याचं. चेहऱ्याचं, आकर्षण आहे. त्यांच्या विशिष्ट शैलीतील व्यक्ती चित्रे व निसर्ग चित्रे या प्रदर्शनात रसिकांना पाहायला मिळतील..त्यामुळे ते प्रामुख्याने व्यक्तीचित्रण या माध्यमातूनच अभिव्यक्त होतात. मानवी आकृतींचं चित्रण हा नेहमीच गौतम यांच्या अभिव्यक्तीचा आणि कलेतील प्रयोगाचा गाभा राहिला आहे. त्यांच्या चित्रातील चेहरे हे त्या व्यक्तीच्या आयुष्याचा आरसा असतात. ते काही बोलू पाहतात. त्यांची कहाणी सांगतात. चित्रात हे सांगणं उतरवणं अत्यंत कठीण असतं. त्यामुळे जलरंग मध्यमावरील त्यांचे प्रभुत्व आणि आशयघनता या दोन्ही गोष्टी एकाच वेळी त्यांच्या चित्रात रसिकांना पाहायला मिळतात. 

 

प्रस्तुत प्रदर्शन हे कला रसिकांना काही सांगू पाहत नाही, तर त्यांना रंगांचं, त्यातल्या छाया नाट्याचं

दर्शन करवून देतात. कागदावर मुक्तपणे वाहिलेले तरीही शेवटी एका आकारात बांधलेले जलरंग रसिकांसाठी रंगांचा उत्सव साजरा करतात. उन्मुक्त तरी कॅनव्हासच्या सिमेत बांधलेले रंग चित्र विषयाला जिवंत करतात.  

 

गौतम हे उत्तम डिझाइनर आहेत. त्यामुळे डिझाईन या व्यवसायासाठी लागणारी शिस्त, चित्र तंत्रावरची हुकूमत त्यांच्या चित्रांमधून दिसून येते. पण त्याचबरोबर उस्फूर्तता आणि अभिव्यक्ती हे त्यांच्या चित्रांचे महत्वपूर्ण वैशिष्टय ठरते

 

प्रस्तुत प्रदर्शन हे कला रसिकांसाठी दि दरम्यान सकाळी ११ ते संध्याकाळी ७ वाजेपर्यंत मोफत खुले असेल. त्यामुळे कला रसिकांनी अभिव्यक्ती आणि तंत्रावरची पकड अशा दोन्ही माध्यमात अव्वल ठरणाऱ्या या चित्रासोहळ्याचा आस्वाद जरूर घ्यावा. 

आर्ट चॅलेंज आणि पुरस्कार २०२५

                               

'येलो कॅनव्हास', ही संस्था सोहन कुमार चौधरी (B.F.A., सर जे. जे. इन्स्टिट्यूट ऑफ अप्लाइड आर्ट) यांनी स्थापन केली असून, त्यांच्या वतीने ५ एप्रिल २०२५ रोजी 'आर्ट चॅलेंज आणि पुरस्कार सोहळा' आयोजित करण्यात आला. २०१६ पासून सोहन कुमार दरवर्षी 'प्रदर्शनं तसेच चॅलेंज व पुरस्कार सोहळे' आयोजित करत आहेत. या उपक्रमांचा उद्देश विद्यार्थ्यांना त्यांच्या सर्जनशीलतेला वाव देण्यासाठी, त्यांची कला सादर करण्यासाठी आणि त्यांचा आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी आहे.

या वर्षीचा कार्यक्रम मानव मंदिर हायस्कूल, मलबार हिल, मुंबई येथे पार पडला. या स्पर्धेमध्ये ५ वर्षांपासून ते ७५ वर्षांपर्यंत वयोगटांतील स्पर्धकांनी सहभाग घेतला. कार्यक्रमात प्रसिद्ध कलाकार, कलाशैली, व कला प्रकारांवर आधारित ज्ञानवर्धक प्रश्नमंजुषा (क्विझ) देखील आयोजित करण्यात आली होती.

कलेच्या क्षेत्रातील आणि इतर क्षेत्रातील अनेक प्रसिद्ध व कुशल व्यक्तींचे विशेष आमंत्रण या कार्यक्रमासाठी होते.मंजू मंगल प्रभात लोढा, सूरज लेहरू, विपुला भगत, अर्पिता जिग्नेश शाह आणि अश्विन कुमार या मान्यवरांनी त्यांच्या अनुभवांची मनमोकळी वाटचाल केली आणि ललित कलेविषयी मुलांना मार्गदर्शन करून त्यांना प्रेरणा आणि उभारी दिली.

जहांगीर आर्ट गॅलरीत प्रा. सुनिल तांबे यांचे "कंम्पॅनियन" हे चित्र प्रदर्शन

 

चित्रकार: प्रा.सुनिल तांबे

जहांगीर आर्ट गॅलरी   येथे १ एप्रिल ते ७ एप्रिल २०२५ या कालावधीत धुळे येथील एस.एस. व्ही.पी.एस. स्कूल ऑफ आर्टचे प्राचार्य  सुप्रसिद्ध चित्रकार प्रा.सुनिल तांबे यांचे  चित्रप्रदर्शन आयोजित करण्यात आले आहे.

 

"कंम्पॅनियन" या प्रदर्शनात आध्यात्मिक ओढ, आधुनिक स्त्री आणि भक्ती” या विषयावर  चित्र प्रदर्शन होत आहे. यामध्ये कृष्ण हा केवळ आपल्या आध्यात्मिक प्रवासाचा अंतिम ध्येय नाही—तो आपला सततचा साथीदार देखील आहे. जेव्हा आपण भक्तीमध्ये (भक्तिरसात) तल्लीन होतो आणि त्याच्याकडे आकर्षित होतो, तेव्हा आपल्या अंतरंगात एक अतूट ओढ निर्माण होते. आपण त्याला पाहण्यास, त्याच्या सान्निध्यात येण्यास आणि त्याच्या दिव्य आलिंगनात विलीन होण्यास उत्सुक होतो. तथापि, कृष्ण आपल्या भौतिक ज्ञानेंद्रियांना सहज प्राप्य नाही. तो पूर्णतः आध्यात्मिक आहे, तर आपले मन अजूनही सांसारिक बंधनांमध्ये गुंतलेले आहे. केवळ प्रामाणिक भक्तीच्या माध्यमातून आपण आपल्या जाणीवेचे रूपांतर आध्यात्मिक पातळीवर करू शकतो आणि त्याच्या अस्तित्वाची खरी अनुभूती घेऊ शकतो. 

भगवद्गीतेच्या (अध्याय 18, श्लोक 61) या वचनातून याचे सुंदर वर्णन केले आहे:

ईश्वरः सर्वभूतानां हृद्देशेऽर्जुन तिष्ठति ।

भ्रामयन् सर्वभूतानि यन्त्रारूढानि मायया ॥

“परमेश्वर सर्व प्राणिमात्रांच्या हृदयात वास करतो, हे अर्जुना! आणि तो त्यांना त्यांच्या प्रारब्धानुसार भ्रमण करीत ठेवतो, जणू ते एका यंत्रावर आरूढ आहेत.”

कृष्ण आपल्यापासून दूर नाही; तो आपल्या हृदयातच आहे, आपले मार्गदर्शन करत आहे, आणि आपल्याला भक्ती व समर्पणाने त्याच्याकडे वळण्याची वाट पाहत आहे. 

मीरा बाईपासून आजच्या तरुणींपर्यंत – भक्तीची शाश्वत ओढ कृष्णावरील ही ओढ नवीन नाही—ती अनादी काळापासून असंख्य भक्तांच्या हृदयात जीवंत आहे. यामध्ये मीरा बाई या अनन्य भक्तेचे नाव अजरामर आहे. कधीकाळी मीराच्या हृदयात जो भक्तिभाव प्रकट झाला होता, तोच भक्तिरस आजच्या तरुण स्त्रियांच्या हृदयातही प्रवाहित होत आहे. कृष्णाचे प्रेम काळाच्या बंधनात अडकत नाही, आणि त्याचप्रमाणे त्याच्यावरील भक्तीची ओढही युगानुयुगे टिकून आहे.

  प्रा. तांबे यांच्या चित्रकृतींतील आध्यात्मिक अभिव्यक्ती ही शाश्वत भक्ती केवळ काव्यात आणि संगीतातच प्रकट होत नाही, तर ती कलेच्या माध्यमातूनही जिवंत होते. प्रा. तांबे यांनी आपल्या चित्रकृतींमध्ये हे अत्यंत सुंदरपणे साकारले आहे—ज्या प्रकारे मीराबाई कृष्णाच्या भक्तीत लीन होत्या, त्याचप्रमाणे आजच्या युगातील एक तरुण स्त्रीही त्याच भक्तिरसात रंगलेली दिसते. त्यांच्या चित्रांत भक्ती, ओढ आणि संपूर्ण समर्पणाच्या भावना ठळकपणे दिसतात. कृष्णमय झालेल्या या तरुण स्त्रीच्या डोळ्यांतील भाव, तिच्या अस्तित्वात विलीन झालेली भक्ति, ही केवळ दृश्यात्मक चित्रे नाहीत—तर त्या आत्मानुभूतीने ओतप्रोत भरलेल्या आध्यात्मिक अनुभूती आहेत.

 

कलाकृतींमध्ये मोरपिसाचे आध्यात्मिक प्रतीक प्रा. तांबे यांच्या चित्रात एक अत्यंत मोहक घटक म्हणजे मोरपीस. ही केवळ एक अलंकारिक वस्तू नसून, कृष्णप्रेमाचे अत्यंत गूढ आणि गहिरे प्रतीक आहे. मोरपिसाच्या निळ्या छटेतील हृदयाकृती आकार भक्तिरसाने ओथंबलेल्या हृदयाचे प्रतिबिंब आहे. जसे मीरा एकेकाळी कृष्णाच्या भक्तीत हरवली होती, जशी राधा कृष्णाच्या प्रेमात पूर्णपणे लीन झाली होती, त्याचप्रमाणे प्रा. तांबे यांच्या कलेतून प्रकट झालेली ही तरुण स्त्री कृष्णप्रेमाची तीच शाश्वत भावना साकारते.