जहांगीर आर्ट गॅलरीत प्रा. सुनिल तांबे यांचे "कंम्पॅनियन" हे चित्र प्रदर्शन

 

चित्रकार: प्रा.सुनिल तांबे

जहांगीर आर्ट गॅलरी   येथे १ एप्रिल ते ७ एप्रिल २०२५ या कालावधीत धुळे येथील एस.एस. व्ही.पी.एस. स्कूल ऑफ आर्टचे प्राचार्य  सुप्रसिद्ध चित्रकार प्रा.सुनिल तांबे यांचे  चित्रप्रदर्शन आयोजित करण्यात आले आहे.

 

"कंम्पॅनियन" या प्रदर्शनात आध्यात्मिक ओढ, आधुनिक स्त्री आणि भक्ती” या विषयावर  चित्र प्रदर्शन होत आहे. यामध्ये कृष्ण हा केवळ आपल्या आध्यात्मिक प्रवासाचा अंतिम ध्येय नाही—तो आपला सततचा साथीदार देखील आहे. जेव्हा आपण भक्तीमध्ये (भक्तिरसात) तल्लीन होतो आणि त्याच्याकडे आकर्षित होतो, तेव्हा आपल्या अंतरंगात एक अतूट ओढ निर्माण होते. आपण त्याला पाहण्यास, त्याच्या सान्निध्यात येण्यास आणि त्याच्या दिव्य आलिंगनात विलीन होण्यास उत्सुक होतो. तथापि, कृष्ण आपल्या भौतिक ज्ञानेंद्रियांना सहज प्राप्य नाही. तो पूर्णतः आध्यात्मिक आहे, तर आपले मन अजूनही सांसारिक बंधनांमध्ये गुंतलेले आहे. केवळ प्रामाणिक भक्तीच्या माध्यमातून आपण आपल्या जाणीवेचे रूपांतर आध्यात्मिक पातळीवर करू शकतो आणि त्याच्या अस्तित्वाची खरी अनुभूती घेऊ शकतो. 

भगवद्गीतेच्या (अध्याय 18, श्लोक 61) या वचनातून याचे सुंदर वर्णन केले आहे:

ईश्वरः सर्वभूतानां हृद्देशेऽर्जुन तिष्ठति ।

भ्रामयन् सर्वभूतानि यन्त्रारूढानि मायया ॥

“परमेश्वर सर्व प्राणिमात्रांच्या हृदयात वास करतो, हे अर्जुना! आणि तो त्यांना त्यांच्या प्रारब्धानुसार भ्रमण करीत ठेवतो, जणू ते एका यंत्रावर आरूढ आहेत.”

कृष्ण आपल्यापासून दूर नाही; तो आपल्या हृदयातच आहे, आपले मार्गदर्शन करत आहे, आणि आपल्याला भक्ती व समर्पणाने त्याच्याकडे वळण्याची वाट पाहत आहे. 

मीरा बाईपासून आजच्या तरुणींपर्यंत – भक्तीची शाश्वत ओढ कृष्णावरील ही ओढ नवीन नाही—ती अनादी काळापासून असंख्य भक्तांच्या हृदयात जीवंत आहे. यामध्ये मीरा बाई या अनन्य भक्तेचे नाव अजरामर आहे. कधीकाळी मीराच्या हृदयात जो भक्तिभाव प्रकट झाला होता, तोच भक्तिरस आजच्या तरुण स्त्रियांच्या हृदयातही प्रवाहित होत आहे. कृष्णाचे प्रेम काळाच्या बंधनात अडकत नाही, आणि त्याचप्रमाणे त्याच्यावरील भक्तीची ओढही युगानुयुगे टिकून आहे.

  प्रा. तांबे यांच्या चित्रकृतींतील आध्यात्मिक अभिव्यक्ती ही शाश्वत भक्ती केवळ काव्यात आणि संगीतातच प्रकट होत नाही, तर ती कलेच्या माध्यमातूनही जिवंत होते. प्रा. तांबे यांनी आपल्या चित्रकृतींमध्ये हे अत्यंत सुंदरपणे साकारले आहे—ज्या प्रकारे मीराबाई कृष्णाच्या भक्तीत लीन होत्या, त्याचप्रमाणे आजच्या युगातील एक तरुण स्त्रीही त्याच भक्तिरसात रंगलेली दिसते. त्यांच्या चित्रांत भक्ती, ओढ आणि संपूर्ण समर्पणाच्या भावना ठळकपणे दिसतात. कृष्णमय झालेल्या या तरुण स्त्रीच्या डोळ्यांतील भाव, तिच्या अस्तित्वात विलीन झालेली भक्ति, ही केवळ दृश्यात्मक चित्रे नाहीत—तर त्या आत्मानुभूतीने ओतप्रोत भरलेल्या आध्यात्मिक अनुभूती आहेत.

 

कलाकृतींमध्ये मोरपिसाचे आध्यात्मिक प्रतीक प्रा. तांबे यांच्या चित्रात एक अत्यंत मोहक घटक म्हणजे मोरपीस. ही केवळ एक अलंकारिक वस्तू नसून, कृष्णप्रेमाचे अत्यंत गूढ आणि गहिरे प्रतीक आहे. मोरपिसाच्या निळ्या छटेतील हृदयाकृती आकार भक्तिरसाने ओथंबलेल्या हृदयाचे प्रतिबिंब आहे. जसे मीरा एकेकाळी कृष्णाच्या भक्तीत हरवली होती, जशी राधा कृष्णाच्या प्रेमात पूर्णपणे लीन झाली होती, त्याचप्रमाणे प्रा. तांबे यांच्या कलेतून प्रकट झालेली ही तरुण स्त्री कृष्णप्रेमाची तीच शाश्वत भावना साकारते.